بزرگنمایی:
تاج پرس
معرفی سازمان جهانی مالکیت فکری1399/09/18،علیرضاتاج آبادی/ «WIPO»
سازمان جهانی مالکیت فکری «WIPO»
الف) تاریخچه
سابقه تاریخی این سازمان به کنوانسیون های پاریس برای حمایت از مالکیت صنعتی، تجاری، کشاورزی و کنوانسیون برن برای حمایت از مالکیت ادبی و هنری برمی گردد.
در سال 1883 میلادی کنوانسیون پاریس برای حمایت از حقوق مالکیت صنعتی و در سال 1886 میلادی کنوانسیون برن برای حمایت از حقوق مالکیت ادبی و هنری به تصویب رسیدند. هریک از این دو کنوانسیون برای اداره امورشان اتحادیه ای را پیش بینی کردند و در سال 1893 میلادی یک دفتر بین المللی مشترک بنام دفتر بین المللی متحد برای حمایت از حقوق مالکیت معنوی برای انجام امور اتحادیه های فوق تأسیس گردید و این دفتر تا سال 1967 میلادی زیرنظر دولت کنفدراسیون سوئیس اداره می شد.
در سال 1967 میلادی کنوانسیون تأسیس سازمان جهانی مالکیت معنوی به تصویب رسید و ازجمله وظایف آن تائید خدمات اداری اتحادیه های پاریس و برن و دیگر اتحادیه های مخصوص که در رابطه با اتحادیه های مزبور تأسیس شده اند، می باشد این سازمان در سال 1974 به عنوان یکی از سازمانهای تخصصی سازمان ملل متحد پذیرفته شده است.
ب) اهداف
اهداف سازمان عبارتند از:
1- پیشبرد حمایت مالکیت معنوی در سراسر جهان از طریق همکاری با کشورها و درصورت اقتضاء با همکاری هر سازمان بین المللی دیگر.
2-تأمین همکاری های اداری بین اتحادیه ها.
ج) وظایف سازمان:
طبق ماده 4 کنوانسیون سازمان جهانی مالکیت معنوی اهم وظایف سازمان جهانی مالکیت معنوی بدین شرح می باشد:
1- ارتقاء توسعه تدابیر پیش بینی شده برای تسهیل حمایت مؤثر از مالکیت معنوی در سراسر جهان و هماهنگی قوانین ملی در این زمینه
2- انجام وظایف اداری اتحادیه پاریس، اتحادیه های ویـــژه ای که در رابطه با این اتحادیه تأسیس شده اند و اتحادیه برن
3- قبول یا شرکت در اجــــرای هرگونه موافقت نامه بین المللی که به منظور بالابردن حمایت از مالکیت معنوی تنظیم شده باشد
4- تشویق انعقاد قراردادهای بین المللی مربوط به ارتقاء حقوق مالکیت معنوی
5- پیشنهاد همکاری به کشورهایی که خواهــان کمک های حقوقی – فنی در زمینه مالکیت معنوی می باشند
6- جمع آوری و انتشار اطلاعات مربوط به حمایت مالکیت معنوی و همچنین انجام و توسعه مطالعات در این زمینه و مبادرت به چاپ نتایج به دست آمده
7- حمایت از خدماتی که حمایت بین المللی مالکیت معنوی را تسهیل کند و درصورت اقتضاء اقدام به ثبت در این زمینه و انتشار اطلاعات مربوط به آن
8- انجام هرگونه اقدام مقتضی دیگر
د) مصادیق حقوق مالکیت معنوی
یکی از اهداف مهم سازمان جهانی مالکیت معنوی، پیشبرد و ارتقاء حقوق مالکیت معنوی در جهان است.
باتوجه به کنوانسیون تأسیس سازمان جهـــانی مالکیت معنوی، حقــــوق مالکیت معنوی شامل حقوق
موارد زیر می باشد:
– آثار ادبی، هنری و علمی
– نمایش های هنرمندان بازیگر، صدای ضبط شده، برنامه های رادیویی
– اختراعات در کلیه زمینه های فعالیت انسان
– کشفیات علمی
– طراحی های صنعتی
– علائم تجاری، علائم خدماتی، نام های تجاری و عناوین
– حمایت در برابر رقابت نامطلوب
– و سایر حقوقی که ناشی از فعالیت معنوی در قلمرو صنعتی، علمی، ادبی و هنری می باشد
هـ) شرایط عضویت
هرکشوری که عضو اتحادیه پاریس یا برن باشد می تواند به عضویت این سازمان درآید اگر کشوری عضو اتحادیه های مزبور نباشد درصورتی که عضو سازمان ملل متحد یا هر مؤسسه وابسته به سازمان یاد شده یا آژانس بین المللی انرژی اتمی و یا عضو اساسنامه دیوان بین المللی دادگستری باشد یا از طرف مجمع عمومی به منظور عضویت در این کنوانسوین دعوت شده باشد می تواند عضو سازمان جهانی مالکیت معنوی گردد. (ماده 5)
جمهوری اسلامی ایران بموجب قانون الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون تأسیس سازمان جهانی مالکیت معنوی مصوب سال 80 به عضویت سازمان مزبور درآمده است
و) ارکان سازمان
ارکان سازمان جهانی مالکیت معنوی عبارتست از :
– مجمع عمومی
– کمیته هماهنگی
– دفتر بین المللی (دبیرخانه)
– امور مالی
- مقر سازمان در ژنو می باشد.
معاهدات بین المللی در زمینه مالکیت معنوی زیرنظر سازمان جهانی مالکیت معنوی(WIPO):
1- کنوانسیون تأسیس سازمان جهانی مالکیت معنوی (WIPO) (1967)
2- کنوانسیون پاریس (1883)
3- موافقت نامه مادرید (درمورد جلوگیری از نصب نشان های منبع غیرواقعی یا گمراه کننده برروی کالا) (1893)
4- معاهده نایروبی (مربوط به حمایت از سمبل های المپیک) (1974)
5- معاهده TLT (مربوط به حقوق علائم تجاری) (2008)
6- معاهده PCT (معاهده همکاری در زمینه ثبت اختراع) (1970)
7- معاهده PLT (معاهده مربوط به حقوق ثبت اختراع) (3008)لازم الاجرا نگردیده
8- معاهده بوداپست (درمورد شناسایی بین المللی تودیع موجودات ریز میکروسکوپی درقالب اهداف رویه ثبت اختراع)
9- معاهده موافقت نامه مادرید و پروتکل الحاقی آن (مربوط به ثبت بین المللی علائم) (1891 و پروتکل 1989)
10- موافقت نامه لاهه (درمورد تودیع بین المللی طرحهای صنعتی (1954)
11- موافقت نامه لیسبون (درمورد حمایت از نام گذاری مبدأ نشانه های جغرافیایی) (1954)
12- موافقت نامه استراسبورگ (مربوط به طبقه بندی بین المللی ثبت اختراع)
13- موافقت نامه نیس (مربوط به طبقه بندی بین المللی کالاها و خدمات)
14- موافقت نامه وین (مربوط به طبقه بندی عناصر تصویری)
15- موافقت نامه لوکارنو (مربوط به طبقه بندی طرح های صنعتی)
16- کنوانسیون برن (درجهت حمایت از مالکیت ادبی و هنری) (1886)
17- معاهدهWCT (معاهده حق مؤلف وایپو)
18- کنوانسیون رم (مربوط به حمایت از تولیدکنندگان و اجراکنندگان آثار صوتی و تصویری و سازمانهای ارتباط جمعی) (1950)
19- کنوانسیون ژنو (مربوط به حمایت از تولیدکنندگان آثار صوتی در مقابل نسخه برداری غیرمجاز)
20- کنوانسیون بروکسل (درخصوص توزیع امواج حاوی برنامه پخش شده از طریق ماهواره ها)
21- معاهده WPPT (معاهده آثار اجرایی – نمایشی و ضبط آثار صوتی و تصویری وایپو)
22- موافقت نامه تریپس (TRIPS)
23- معاهده حمایت از گونه های گیاهی جدید
سیرتحول حقوق مالکیت صنعتی در ایران
– در سال 1304 اولین قانون حمایت از حقوق مالکیت فقط در زمینه حمایت از علائم تجارتی تصویب و اجرایی گردید.
– در سال 1310 قانون نسبتاض جامعی بنام قانون ثبت علائم و اختراعات و آئین نامه اجرائی آن تصویب گردید.
– در سال 1337 آئین نامه اصلاحی اجرای قانون ثبت علائم و اختراعات مصوب 1310 تصویب گردید.
– در سال 1338 قانون اجازه الحاق دولت ایران به اتحادیه عمومی بین المللی معروف به پاریس برای حمایت از مالکیت صنعتی و تجارتی و کشاورزی تصویب و در همان سال به کنوانسیون مذکور با آخرین اصلاحات پیوسته است.
– در آبان سال 1377 الحاق به کنوانسیون مؤسس سازمان جهانی مالکیت معنوی (WIPO)
– در سال 1380 الحاق به موافقت نامه پروتکل مادرید در رابطه با ثبت بین المللی علائم تجاری (سیستم مادرید ثبت بین المللی علائم تجارتی با مزایای ارزان، ساده ، سریع و مؤثر)
– در سال 1382 الحاق به موافقت نامه مادرید راجع به مشخصات غیرواقع مبدأ و منبع کالا«کشورهای عضو کلیه کالاهایی کهمنبع و نشانه غیرواقعی و گمراه کننده کالایی را داشته باشد جلوگیری بعمل خواهند آورد»
– در سال 1383 الحاق به موافقت نامه لیسبون در مورد حمایت از اسامی مبدأ و ثبت بین المللی آنها
– در سال 1387 قانون ثبت اختراعات و طرحهای صنتی و علائم تجارتی و آئین نامه اجرایی آن تصویب و اجرایی گردید.
همچـــنین در تمام این ایام جهت تسهیل و تطبیق سیستم طبقه بندی علائــــم تجارتی از سیستم بین المللی طبقه بندی کالا و خدمات استفاده نموده و همواره تلاش شده آخرین تغییرات آن را نیز اعمال شود