بزرگنمایی:
اولین نشست از سلسله نشست های تاریخ یزد با موضوع"پژوهشی در وقف نامه ی جامع الخیرات" با سخنرانی دکتر فاطمه دانش یزدی پژوهشگر حوزه ی میراث فرهنگی و با حضور جمعی از مفاخر، پیشکسوتان و مسئولین در محل سازمان اسناد و کتابخانه ی ملی استان برگزار شد.
تاج پرس/یزد
دکتر فاطمه دانش یزدی پژوهشگر حوزه ی میراث فرهنگی استان با بیان اینکه درخصوص منابع تاریخی که از یزد سخن به میان وردهاند، نخستین بار اصطخری در مسالک و الممالک از وقف نامه تاریخی جامع الخیرات به اختصار نام برده است ادامه داد: به نظر می رسد چون یزد کمتر دستخوش تغییرات سیاسی و حکومتی بوده، منابع جغرافیایی و تاریخی کمتری از آن صحبت به میان آورده -که البته اولین تاریخ محلی یزد، یعنی تاریخ جعفری در قرن نهم هجری عصر تیموری را به وضوح ترسیم نموده است – و از طرفی چون گزارش ها و مکتوبات قبل از این تاریخ امروزه در دست نیست و یا به ذکر منابع آنها نیز استناد ننموده اند صحت و سقم آن در ابهام است و صرفاً آنچه امروزه برجای مانده تنها کتیبه های منقوش در بناهای تاریخی است که نام سازندگان و هدف از آن را بیان نموده و یا دیگر منابع باستان شناسی است که می تواند تاریخ یزد تا قبل از نهم هجری را بیان نماید، اما با این اوصاف شاید به جرات می توان گفت که کشف نسخه ای از وقف نامه تاریخی جامع الخیرات در سال 1343 هجری قمری از میان دیوار خانه ای در روستای عزآباد ـ از توابع رستاق در 36 کیلومتری شهر یزد ـ مهمترین سند زنده و گویایی بود که می توانست به عنوان یک منبع معتبر بازگو کننده حوادث زمان خود باشد.
این پژوهشگر حوزه ی میراث فرهنگی یزد ادامه داد: این نسخه به زبان عربی و متعلق به قرن دهم هجری است که از روی نسخه ای که در سال 748 هجری به وسیله ی محمد بن محمود بن ابوالعباس ابوالکرام نوشته شده بود سوادبرداری گردید که در حال حاضر عکسی از آن به شماره 6724 در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران موجود است. وی افزود: جامع الخیرت از نظر کمیت و کیفیت بعد از وقفنامه ربع رشیدی، مهم ترین وقفیاتی است که در دوره ایلخانی جمع آوری شده است که می توان از متن آن اطلاعات مفیدی در زمینه های مختلف سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی استنباط کرد. دانش یزدی در ادامه با بیان اینکه این وقف نامه در اصل بخشی از اموال سیدرکن الدین ابوالمکارم محمد بن قوام الدین محمد بن نظام حسینی یزدی (د. 732ق ) و پسرش سید شمس الدین محمد است که وقف گردیده و در سال های 732 و 733 ق نگارش شده است ادامه داد: سیدرکن الدین از سادات عریضی و از خاندان آل نظام و رجال با نفوذ و قاضی یزد بود که رابطه ی دوستانه ای با خواجه رشید الدین فضل الله همدانی ـ وزیر دربار ایلخانی و صاحب وقفنامه ربع رشیدی ـ داشت و متولی و ناظر اموال و املاک خواجه نیز در یزد بود.
وی ادامه داد: فرزندش سید شمس الدین نیز داماد خواجه رشید الدین و قاضی القضات ممالک ایلخانی در تبریز بوده است که این ارتباط در ایجاد تعدد وقفیات نیز تاثیر داشته است. این کارشناس حوزه ی میراث فرهنگی ادامه داد:جامع الخیرات آیینه تمام نمای تاریخ شهری یزد در قرن هشتم هجری است و اطلاعات با ارزشی درباره جغرافیای تاریخی منطقه به ویژه اسامی قنات ها و میزان آبدهی، ذکر مساجد، خانقاه ها، مدارس، کاروانسراها و کتابخانه ها ارائه می دهد که از لحاظ رجال شناسی نیز، علاوه بر شرح بعضی از رجال یزد به ذکر عده ای از رجال عصر مغول و ایلخانی پرداخته و مهمترین منبع در ساختار نظام اداری مدارس، خانقاهها و دیگر بناهای آموزشی زمان خود بوده است.
دکتر دانش یزدی در پایان با بیان اینکه وقف نامه جامع الخیرات در دو برهه زمانی حکومت نیمه مستقل اتابکان و آل مظفر در یزد است که با پیروی از حکومت مرکزی ـ ایلخانان ـ زمینه های اعتلای رشد فرهنگی و علمی را در این خطه رقم زدند افزود: تعدد نهادهای آموزشی، ساخت مجموعه علمی همچون مجموعه رکنیه مشتمل بر مدرسه، کتابخانه، دارالشفاء، بیت الادویه، دارالمجانین و رصدخانه که مقیاس کوچکی از یک نهاد علمی و دانشگاهی در یزد بود، نام دارالعلم را در این برهه زمانی براین خطه پر آوازه کرد. در بخش دیگری از این نشست مصطفی زارع زاده رئیس سازمان فرهنگی، ورزشی شهرداری یزد با تقدیر از زحمات صورت گرفته به منظور برگزاری نشست های علمی تاریخ یزد توسط سازمان اسناد و کتابخانه ی ملی استان ادامه داد: یکی از مظاهر فرهنگی و تمدنی یزد که از ویژگی های شاخص آن این است که در ادوار مختلف تاریخ یزد ساخته شده است و تنوع دوره های تاریخی در آن قابل مشاهده است میدان وقت الساعه است که اگر امروز بتوانیم با برگزاری نظیر چنین نشست هایی در تولید محتوای علمی برای بخش های گردشگری استان فعالیت کنیم بسیار قدم بزرگی در بخش گردشگری برداشته ایم و لذا سازمان فرهنگی ورزشی شهرداری کاملاً در این راستا با سازمان اسناد و کتابخانه ملی استان همکاری خواهد نمود. در ادامه سعید زارع مدیر سازمان اسناد و کتابخانه ی ملی استان یزد با بیان اینکه در سال 1403 برنامه های متنوعی از جمله جلسات چهارشنبه های همدلی، حافظ خوانی، رونمایی از کتاب، سلسله همایش های علمی تاریخ یزد و همایش های یزد شناسی را برگزار خواهیم نمود ادامه داد: قرار است با توجه به در پیش رو بودن 19 اردیبهشت ماه روز اسناد ملی و میراث مکتوب و بزرگداشت شیخ کلینی این سازمان اولین همایش یزد شناسی با محوریت بررسی تاریخی وضعیت خاندان مدرسی ها در کشور را به همت همه ی مفاخر و مشاهیر استان و سازمان های مرتبط از جمله سازمان فرهنگی ورزشی شهرداری برگزار نموده و تا پایان سال نیز این همایش ها به صورت فصلی یک بار ادامه داشته باشد. گفتنی است این نشست با حضور جمعی از مفاخر و مشاهیر استان در حوزه های فرهنگی ، ادبی و پژوهشی برگزار شد و قرار است که این نشست ها به صورت هفتگی توسط این سازمان برگزار گردد.
چهارشنبه ۵ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۱۰:۵۸:۵۴
۲۵ بازدید
منبع: خبرنگار : فرخنده تاج آبادی /مدیر مسئول علیرضا تاج آبادی به گزارش خبرگزاری بسیج از یزد