آخرین مطالب

ارزش پول ملی در ٤٠ سال گذشته گزارش - اقتصادی - فرصتهای سرمایه گذاری واموربانکی و وام - اخباربین المللی - بانک قوانین ومقررات کسب و کار - کسب وکارهای ایرانی - بازارطلا،سکه،ارز،سرمایه،سهام

  بزرگنمایی:
متغیرهای متعددی در سالهای اخیر باعث به عقب رانده شدن ارزش ریال شده اند. در این گزارش روند کاهش ارزش پول ملی طی سالهای بعد از پیروزی انقلاب و عوامل موثر بر آن بررسی شده و راهکارهای موجود برای تقویت آن نیز برشمرده شده است («ریال » زمانی جزو ۱۶ ارز برتر جهانی توسط صدوق بین المللی پول معرفی شده بود )

تاج پرس
تمایل شهروندان عادی به نگهداری دلار ممکن است در نگاه اول عجیب باشد اما توجه به روند بلندمدت، ما را به این نتیجه می رساند که ممکن است حق با آن ها باشد. 

مهم ترین شوک های ارزی پس از انقلاب

به دنبال وقوع انقلاب در سال 1978 میلادی (١٣٥٧ خورشیدی) ارزش ریال که زمانی جزو 16 ارز برتر جهانی توسط صدوق بین المللی پول معرفی شده بود در برابر دلار رو به کاهش رفت. ١٠ سال بعد در سال 1988 میلادی ( سالی که جنگ بین ایران و عراق به پایان رسید) ارزش دلار با رشد 20 درصدی نسبت به سال قبل آن به 1200 ریال رسید و پس از آن نیز روند کاهش ارزش پول ملی متوقف نشد؛ تا جایی که در شوک ارزی مهم بعدی و در سال 1995 میلادی (١٣٧٤ خورشیدی) هر دلار با 54 درصد افزایش نسبت به سال قبل به 4030 ریال رسید. در سال 2009 میلادی (١٣٨٨ خورشیدی) ارزش دلار برای نخستین بار از 10 هزار ریال نیز عبور کرد و تنها سه سال طول کشید تا دلار سه برابر شود و به ازای 38000 ریال مبادله شود.

دوران طلایی (2013-2016)

روند مثبت مذاکرات هسته ای و بازگشت امید به جامعه در خصوص آینده کمک زیادی به آرام شدن فضای بازارها کرد. طی این سال ها اقتصاد ایران نرخ های رشد بالا، تورم کم و بازار ارز باثباتی را تجربه کرد. شکی نیست که برجام در این دوره نقشی کلیدی را ایفا کرد و نه تنها ارزش دلار در مجموع این سال ها بالا نرفت که در برابر ریال کاهش نیز پیدا کرد. ( نرخ دلار از 36000 ریال در سال 2013 به 34250 ریال در سال 2016 کاهش پیدا کرد)

آن طور که داده های بانک جهانی نشان می دهد، اقتصاد ایران درسال 2016 میلادی (١٣٩٥ خورشیدی) به نرخ رشد 13.396 درصدی دست یافت و تورم تا 7.245 درصد پایین آمد. در مقام مقایسه، در سال 2019 میلادی (١٣٩٨ خورشیدی) اقتصاد ایران 10.9 درصد کوچک شد و تورم 30.907 درصدی به ثبت رسید. 

سال های اخیر

در 14 ژوییه 2015 پس از دو سال مذاکره، ایران و قدرت های جهانی توافق جدیدی را امضا کردند. مزیت اصلی توافق برای ایران، رها شدن اقتصاد این کشور از فشار سنگین تحریمی بود. خبر برجام آثار (مثبت) خود را روی بازارها گذاشت اما در سال 2018 و به دنبال خروج آمریکا از توافق، ریال کاهش دیگری را تجربه کرد. به دنبال انتخابات 2016 آمریکا و اتخاذ رویکرد موسوم به فشار حداکثری توسط دونالد ترامپ، ارزش ریال مجددا رو به کاهش رفت. در سال 2018 نرخ هر دلار (در بازار غیررسمی) به 150 هزار ریال رسید. علاوه بر کارزار فشار حداکثری آمریکا، تصمیم کارگروه ویژه اقدام مالی یا FATF در بر گرداندن ایران به فهرست اقدامات متقابل، پیامدهای ویروس کرونا روی کسب و کارها و روش های تامین مالی کسری بودجه دولت به کاهش بیشتر ارزش ریال منجر شد. 

عملکرد ریال و ارزهای همسایه ( بازه زمانی 2015 تا 2020)

ریال ایران

سال متوسط نرخ برابری هر دلار
2015  36000 ریال
2016  34250 ریال
2017  42500 ریال
2018 150 هزار ریال
2019 157 هزار و 500 ریال
2020  318 هزار ریال (نرخ تقریبی روزهای اخیر در بازار آزاد)

درهم امارات ( داده های فوق از سایت بانک مرکزی امارات استخراج شده است)

سال متوسط نرخ برابری هر دلار
2015  3.67
2016 3.67
2017 3.67
2018 3.67
2019 3.67
2020 3.67

ریال عربستان ( داده های فوق از سایت بانک مرکزی عربستان استخراج شده است)

سال متوسط نرخ برابری هر دلار
2015 3.75
2016 3.75
2017 3.75
2018 3.75
2019 3.75
2020 3.75

لیر ترکیه ( داده های فوق از سایت بانک مرکزی ترکیه استخراج شده است)

سال متوسط نرخ برابری هر دلار
2015 2.725
2016 2.795
2017 3.405
2018 4.845
2019 5.180
2020 7.947 (نرخ تقریبی روزهای اخیر)

سیستم شناور ارزی یا نرخ ثابت: کدام بهتر است؟

همان طور که در بالا نشان داده شد، عربستان و امارات در سال های اخیر نوسان بسیار کمی را در بازار ارز خود تجربه کرده اند. چرا؟ یک دلیل اصلی این است که این کشورها ارزش پول خود را به دلار پیوند زده اند و در نتیجه می توانند نسبت به داشتن یک ارز نیرومند مطمئن باشند. در جهان امروز، دو سیستم ارزی عمده وجود دارد: سیستم نرخ شناور و نرخ ثابت. در سیستم ثابت، بانک مرکزی ارزش پول خود را به یک ارز یا دارایی خارجی دیگر متکی می کند ( معمولا به دلار آمریکا) و این نرخ برابری را به عنوان نرخ رسمی ارز حفظ می کند. از سوی دیگر در سیستم شناور، نرخ ارز توسط مکانیزم عرضه و تقاضا در بازار ارز تعیین می شود. 

دلیل اصلی انتخاب سیستم نرخ ارز ثابت، ثبات در آن است. با این شیوه اقتصاد پیش بینی پذیرتر است و سرمایه گذاران سرمایه بیشتری را روانه اقتصاد می کنند. هم چنین به سیاست گذار این امکان داده می شود تا دستیابی به نرخ پایین تری از تورم را هدف گذاری کند. در عین حال هر زمان که سرمایه گذاران احساس کنند ارزش پول ملی اشباع شده است ( نرخ برابری ارز کمتر از چیزی است که باید باشد) تا حد امکان خواهان خرید ارز می شوند. این اتفاق در ایران نیز افتاد. از نظر سرمایه گذاران نرخ ارز ثابت 42000 ریالی ( ارز 4200 تومانی) غیرمنطقی بود و در نتیجه تقاضای شدید برای تبدیل ریال به دلار، شکاف نرخ ارز در بازار رسمی و غیررسمی (آزاد) را روز به روز بیشتر کرد. 

در طرف مقابل اما، سیستم ارز شناور به دولت ها این امکان را می دهد تا به طور متناوب و در شرایط خاص در نرخ ارز بازنگری کنند. طرفداران و مخالفان زیادی برای هر دو نظام ارزی وجود دارد اما در مجموع می توان گفت کشورها به صورت کلی نرخ ارز ثابت را ترجیح می دهند (البته نه همیشه). با توجه به این مساله که در سیستم نرخ ارز ثابت نیاز به داشتن ذخایر ارزی بالایی است، خیلی از کشورها قابلیت اتخاذ این روش را ندارند. سیستم ثابت هم چنین انگیزه صادرکنندگان را در بلندمدت کاهش می دهد و در نتیجه می تواند در یک افق طولانی به کاهش رشد اقتصادی دامن بزند. مساله دیگر اینکه لازمه اجرای یک نظام ارزی پیوندشده، داشتن یک بازار باز توسعه یافته است؛ در نتیجه برای کشوری مثل ایران، توسعه بازار باز باید اولویت قبل از روی آوردن به سیستم نرخ ارز ثابت باشد. تحریم ها نیز کار مقامات را برای پیوند پول ملی به ارزهای معتبر نظیر دلار یا یورو دشوار کرده است.* حال سال اینجاست که لنگرگاه امن برای ریال چه می تواند باشد؟

*یک نمونه موفق استفاده از ارزی دیگر برای ایجاد ثبات در پول ملی مربوط به تجربه بلغارستان در پیوند پول ملی به مارک آلمان است. این مساله در گفتگوی ایسنا با پروفسور استیو هانکه- مشاور اقتصادی وقت نخست وزیر این کشور به طور مفصل بحث شده است. 

چه کاری می توان کرد؟

در حالی که پیوند زدن ارزش ریال به ارزهایی همچون یورو و دلار برای ایران مقدور نیست، بهتر است سراغ دارایی های معتبر دیگری همچون طلا یا ارزهای دیجیتالی رفت. در این بین طلا به دلیل مقبولیت بیشتر جهانی و ذخایر مطلوب طلای ایران گزینه بهتری به نظر می رسد. این راه توسط شماری از متخصصان مشهور حوزه پولی نیز توصیه شده است. اسقرار یک ارز متکی به طلا نیازمند ایجاد یک هیات ارزی است که با وظیفه صدور اسکناس می تواند مستقل یاهم راستا با بانک مرکزی فعالیت کند. استقلال هیات ارزی و اختیار آن در سیاست گذاری از لازمه های موفقیت آن است. همان طور که در کتاب هیات های ارزی کورت شولر و استیو هانکه نیز بدان اشاره شده است، هیات ارزی باید دارای ذخایر ارزی کافی برای دفاع از ارزش پول ملی باشد ( حداقل 100 درصد یا بیشتر از مقدار پول موجود در چرخه) و نیز متعهد به تبدیل پول ملی به ارز تکیه گاه. 

درست است که هیات های ارزی دارای معایبی نیز هستند؛ از جمله محدود شدن سیاست گذار در تعیین نرخ بهره اما در شرایط فعلی به نظر می رسد یکی از بهترین گزینه های ممکن باشند. علاوه بر آن لازم است که دولت و بانک مرکزی، دست به اصلاحات ساختاری دردناکی بزنند. این اصلاحات شامل موارد زیر هستند؛ هرچند که محدود به این موارد نیز نیستند:

1-تشویق سرمایه گذاران به ورود به بازار سهام

2- افزایش جذابیت اوراق بدهی برای سرمایه گذاران

3- بهبود انتظارات جامعه از طریق اصلاحات داخلی و خارجی

4- افزایش نقش بازار اوراق بدهی و قرضه در تامین مالی کسری بودجه دولت

5- کاستن از سرعت رشد خلق نقدینگی جدید و اصلاح ترازنامه های بانکی

6- تنوع بخشی به شبکه مالی انتقال ارز در خارج از کشور و مدیر بهتر بازار حواله های ارزی

7- یکسان سازی بازار آزاد و رسمی

8- استفاده بیشتر از ظرفیت ارزهای دیجیتالی

9- مذاکرات برای رفع تحریم های مالی

10- کاهش مخارج عمومی و اتخاذ سیاست های مالی ریاضتی بیشتر

انتهای پیام


نظرات شما

ارسال دیدگاه

Protected by FormShield

lastnews

قابل توجه بهره برداران خسارت دیده از سیل فروردین 1403

روز درختکاری، این روز فرصتی برای صیانت از منابع طبیعی

ارائه پنج هزار خدمت رایگان در مرکز پرتو درمانی شهید رمضانزاده

6 شب زیبا و ثبت بی نهایت خاطره!

خبر اعلام مرحله اول سهمیه نفت سفید در سال 1403

ضرورت ارتقای فرهنگ مصرف صحیح آب درجامعه

میزبانی مردم استان یزد از 31 هزار مسافر در نخستین روز عید 1403

دولت برای مردمی‌سازی اقتصاد پای‌کار است‌

آب ماده بی بدیلی که از جلوه های بی نظیر الهی است

هنرمندان یزدی به خوبی فرهنگ مردمشان را به تصویر کشیده اند

شادراه نور»، برنامه های با حضور بیش از 200 هنرمند یزدی

صرفه‌جویی سالانه 17 هزار میلیارد تومان با اجرای پروژه‌های پیشران بهره‌وری استان

ویژه برنامه نوروزی (شادراه نور) آغاز به کار کرد

صادرکنندگان یزدی در 11 ماهه سالجاری بیش از 1 میلیارد دلارکالا از گمرکات کشور صادرکردند

در مناطق عادی باید از کولرهای آبی پربازده استفاده شود

درمان سرطان در ایران همپای دنیا

فعالیت‌های فرهنگی دانشجویی جهت تحول در فضای دانشگاه دنبال می ‎شود

فرهنگ و رفتارهای ترافیکی رانندگی در جریان سفرهای نوروزی اجرایی می‌شود

بیش از 400 نفر ناظر از دستگاه‌های مختلف در طرح نظارت نوروزی فعال هستند

عدم رعایت خالص فروشی شیرینی، کم فروشی تلقی می شود

ارزیابان، سفیران ارتقای کیفیت و بهره‌وری برای خدمت‌رسانی بهتر به مردم شریف استان باشند

عدم رعایت خالص فروشی شیرینی، کم فروشی تلقی می شود

اطلاعیه اداره کل انتقال خون استان یزد

کتابخانه مرکزی یزد سرمایه بزرگی برای مردم این شهر است اکو

برنامه های متنوع فرهنگی با استقبال ویژه اعضای وفاداربرگزار می شود

حضور بی‌نظیر جوانان و مردم در انتخابات، نقطه عطف،حماسه ماندگار

هدف حمایت مضاعف از سبد غذایی خانوارهای یارانه بگیر

عملیات اجرایی بوستان 57 هکتاری زندگی در یزد

نهضت مردمی، تولید و کشت 15 میلیون درخت

توقیف کامیون حامل دام قاچاق

کشف موادمخدر با کار مشترک اطلاعاتی

یازدهمین کنفرانس انرژی‌های تجدیدپذیر و تولید پراکنده ایران در دانشگاه یزد

مشارکت 50.5 درصد مردم یزددرانتخابات

قدردانی فرمانده سپاه الغدیر یزد از حضور غیرتمندانه و آگاهانه‌ی مردم دارالعباده

کسب مقام اول تیم تنیس روی میز پسران دانشگاه یزد

اجرای پروژه فیبر نوری در استان یزد گامی بلند در توسعه‌ی ارتباطات

رشد 130 درصدی صدور اسناد مالکیت در استان یزد

رشد 130 درصدی صدور اسناد مالکیت در استان یزد

حضور پرشور مردم در شعب اخذ رای ،حماسه‌ای دیگر

باخرید ون دلیکامدل86اشتغال ودرآمدبالای 50میلیونی را برای خودتضمین نمایید

فروش اقساطی باشرایط عالی خودروجک جی 4اتومات مدل403

امحاء مخازن CNG غیراستاندارد خودرویی

هرگونه تعرفه‌گذاری جدید و افزایش تعرفه کالا و خدمات در استان با مجوز رصدخانه تورم استان

کلنگ احداث 1000 واحد خوابگاه متاهلین دانشگاه یزد:

ضرورت توجه به بخش گردشگری به عنوان موتور محرکه رشد اقتصادی استان

کسب مقام دوم تیم فوتبال جوانان نابینایان استان یزد در مسابقات کشوری

خیرین از مهم‌ترین ظرفیت‌های کشور است

آزمون‌های ارشد و دکترای ورودی سال 1403 در دانشگاه یزد برگزار می‌شود

انتقاد دکتر محمد صالح جوکار از بی‌تدبیری در اجرای «طرح فجرانه کالابرگ»

حفظ امنیت کشورباحضورپرشورمردم پای صندوق رای